Przez długi czas nie rozumieliśmy, w jaki sposób konopie wpływają na ciało człowieka. Dopiero w latach 90. XX wieku dr Raphael Mechoulam odkrył istnienie układu endokannabinoidowego, zwanego także endogennym układem kannabinoidowy (ECS). Wraz ze swoim zespołem ustalił, że w organizmie człowieka występują naturalnie neuroprzekaźniki, które są prawie identyczne pod względem budowy, co związki wytwarzane przez konopie. Dzięki temu zaczęliśmy dokładniej badać i rozumieć, w jaki sposób kannabinoidy mogą wpływać na ludzkie zdrowie.

Czym dokładnie jest układ endokannabinoidowy?

Występujący w mózgu, ośrodkowym układzie nerwowym, układzie odpornościowym oraz narządach wewnętrznych ludzi i wszystkich ssaków – także ptaków, ryb i gadów – ECS jest zasadniczo serią receptorów. Receptory te oddziałują ze związkami wytwarzanymi przez nasze ciała, znanymi jako endogenne kannabinoidy (lub w skrócie endokannabinoidy), które zarządzają szeroką gamą funkcji i procesów organizmu. Naukowcy szacują, że ECS zaczął się wykształcać w procesie ewolucji ponad 500 milionów lat temu.

Dlaczego ECS jest ważny dla naszego dobrego samopoczucia?

Układ endokannabinoidowy to największy biologiczny system receptorów w ciele, a część naukowców uważa, że jest to najważniejszy system fizjologiczny zaangażowany w utrzymanie prawidłowego zdrowia człowieka. Jego zadaniem jest utrzymanie homeostazy (równowagi) oraz zachowanie naszych komórek i systemu odpornościowego we właściwej kondycji. Badania sugerują, że ECS odgrywa ważną rolę w regulacji hormonalnej, kontroli równowagi energetycznej, funkcjach rozrodczych, funkcjonowaniu układu odpornościowego, apetytu, nastroju, pamięci i wielu innych.

Z czego składa się ECS?

ECS można podzielić na trzy proste elementy. Każdy element odgrywa ważną rolę w zapewnieniu jego prawidłowego funkcjonowania. Oto bliższe spojrzenie na to, co sprawia, że ECS działa:

1. Receptory kannabinoidowe: istnieją dwa znane receptory kannabinoidowe: receptor CB1 i receptor CB2. Receptory te pośredniczą w działaniu kannabinoidów, reagując na różne kannabinoidy na różne sposoby.
2. Endokannabinoidy: endogenne kannabinoidy są wytwarzane przez nasze ciała i aktywują receptory kannabinoidowe. Różne związki mają różny wpływ na każdy receptor i funkcje organizmu.
3. Enzymy: enzymy specyficzne dla ECS pomagają ciału rozkładać i przetwarzać endokannabinoidy.

Jakie są dwa główne receptory ECS?

Kannabinoidy oddziałują na dwa rodzaje receptorów, wpływając między innymi na ośrodkowy układ nerwowy i układ odpornościowy, są to: 

• Receptory CB1: receptory te regulują apetyt i pamięć.  Znajdują się w mózgu i rdzeniu kręgowym.
• Receptory CB2: receptory te znajdują się głównie w komórkach i narządach układu odpornościowego, ale także w innych częściach ciała.

Czym są endokannabinoidy?

Endokannabinoidy to związki naturalnie wytwarzane przez komórki w naszym ciele. Endokannabinoidy, wraz z receptorami CB1 i CB2, tworzą ECS i występują w całym ciele: w mózgu, komórkach odpornościowych, narządach, gruczołach i tkankach łącznych. Gdy coś “wytrąca komórki z równowagi”, ECS wykorzystywany jest do przywrócenia poprzedniej sytuacji fizjologicznej, utrzymując w ten sposób homeostazę. W rezultacie nasze ciała stale wytwarzają endokannabinoidy, aby zaradzić wewnętrznym zaburzeniom równowagi. 

Jakie są dwa główne endokannabinoidy naturalnie wytwarzane w organizmie?

• 2-AG: ten endokannabinoid jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem w ECS. Uważa się, że jest odpowiedzialny za zarządzanie apetytem i funkcjonowaniem układu odpornościowego.
• Anandamid: ten endokannabinoid nosi imię „Ananda”, sanskryckie słowo oznaczające „błogość” i „szczęście”. Jest on trafnie nazwany, ponieważ jest uważany za „cząsteczkę szczęścia” i odpowiada za regulację nastroju. 

Czym jest niedobór układu endokannabinoidowego?

Badania sugerują, że niedobór endokannabinoidów w organizmie może wiązać się z określonymi problemami zdrowotnymi. Niedobór układu endokannabinoidowego jest teorią mówiącą o objawach i stanach, które pojawiają się, gdy układ endokannabinoidowy nie działa prawidłowo lub gdy nie ma wystarczającej ilości endokannabinoidów obecnych w organizmie. Chociaż nadal potrzebujemy więcej badań, aby w pełni zrozumieć wpływ niedoboru endokannabinoidów, rozumiemy znaczenie zdrowego układu endokannabinoidowego dla utrzymania zdrowia i wspierania homeostazy. 

Dlaczego homeostaza jest dobra?

ECS ma na celu jeden cel: homeostaza. Podczas zmian w naszym otoczeniu zewnętrznym, takich jak temperatura, stres lub narażenie na szkodliwe substancje chemiczne, nasz ECS działa w celu utrzymania stabilnego środowiska wewnętrznego. Pracując nad osiągnięciem homeostazy, ECS reguluje wiele funkcji niezbędnych do życia i zapewnia, że ​​praca ciała jest stabilna i że działa ono w harmonii.

W jaki sposób powiązane są ECS i konopie?

Przez długi czas nie rozumieliśmy, w jaki sposób konopie wpływają na ciało człowieka.  Dopiero w latach 90. XX wieku dr Raphael Mechoulam odkrył ECS w swoim laboratorium na Uniwersytecie Hebrajskim w Izraelu. Wraz ze swoim zespołem dr Mechoulam odkrył naturalnie występujące neuroprzekaźniki (zwane endokannabinoidami), które są prawie identyczne pod względem budowy co związki wytwarzane przez konopie (zwane fitokannabinoidami). W ten sposób odkryliśmy aktywne związki w konopiach i zaczęliśmy rozumieć, w jaki sposób wpływają one na ludzkie zdrowie.

Czym są fitokannabinoidy?

Fitokannabinoidy to naturalnie występujące kannabinoidy znajdujące się w roślinach konopi. Nauka sugeruje, że najskuteczniejszym sposobem wspierania naszego ECS jest dostarczanie fitokannabinoidów z zewnątrz (np. w postaci olejku CBD). Istnieje ponad 100 zidentyfikowanych fitokannabinoidów w konopiach. Większość z nich nadal pozostaje niezbadana.

Jakie są dwa główne fitokannabinoidy i czym się różnią?

Dwa najbardziej popularne kannabinoidy to kannabidiol (CBD) i tetrahydrokannabinol (THC). Związki te są dwoma najbardziej znanymi kannabinoidami występującymi w roślinach konopi.

THC, obecny w dużych ilościach w marihuanie, jest odpowiedzialny za „odlot” często kojarzony z konopiami indyjskimi. THC wiąże się z receptorami CB1 i CB2 w organizmie, wpływa również na apetyt i inne podstawowe funkcje organizmu.

CBD, obecny w dużych ilościach w konopiach siewnych, nie wiąże się bezpośrednio z receptorami CB1 lub CB2 – naukowcy uważają, że CBD prawdopodobnie zapobiega rozkładowi naturalnie występujących endokannabinoidów w organizmie.

Oprócz pośredniej roli CBD w oddziaływaniu na ECS, naukowcy uważają, że oferuje ono własne korzyści. W środowisku naukowym przedmiotem intensywnej analizy było określenie, w jaki sposób te właściwości mogą odnosić się do naszego codziennego życia.

Jak kannabinoidy regulują nasze zdrowie psychiczne?

Zdrowie emocjonalne jest równie ważne co zdrowie fizyczne dla zachowania ogólnej harmonii ciała, a endokannabinoidy są dosłownie uważane „pomost między ciałem, a umysłem”. Dzięki receptorom ECS obecnym w mózgu i całym ciele, fitokannabinoidy pomagają regulować funkcje emocjonalne, takie jak nastrój i reakcja na stres. 

Jest to prawdopodobnie spowodowane ich interakcją z endogennymi kannabinoidami, takimi jak anandamid. Chociaż anandamid jest związkiem produkowanym wewnętrznie, może być modulowany przez obecność fitokannabinoidów, które potęgują jego wpływ na ECS oraz regulację nastroju i energii. Naukowcy nadal badają związek między endokannabinoidami i fitokannabinoidami, aby dowiedzieć się więcej o naturze ich zależności.

Źródła:

1. Hill MN, Gorzalka BB. The endocannabinoid system and the treatment of mood and anxiety disorders. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2009 Dec;8(6):451-8.
2. Pandey R, Mousawy K, Nagarkatti M, Nagarkatti P. Endocannabinoids and immune regulation. Pharmacol Res. 2009;60(2):85-92.
3. Komorowski J, Stepień H. Rola układu endokannabinoidowego w regulacji czynności dokrewnej i kontroli równowagi energetycznej człowieka [The role of the endocannabinoid system in the regulation of endocrine function and in the control of energy balance in humans]. Postepy Hig Med Dosw (Online). 2007;61:99-105. Polish.
4. Zou S, Kumar U. Cannabinoid Receptors and the Endocannabinoid System: Signaling and Function in the Central Nervous System. Int J Mol Sci. 2018;19(3):833. Published 2018 Mar 13.
5. Gobbi G, Bambico FR, Mangieri R, et al. Antidepressant-like activity and modulation of brain monoaminergic transmission by blockade of anandamide hydrolysis [published correction appears in Proc Natl Acad Sci U S A. 2006 Feb 14;103(7):2465]. Proc Natl Acad Sci U S A. 2005;102(51):18620-18625.
6. Russo EB. The Case for the Entourage Effect and Conventional Breeding of Clinical Cannabis: No “Strain,” No Gain. Front Plant Sci. 2019;9:1969. Published 2019 Jan 9.
7. Khan MI, Sobocińska AA, Czarnecka AM, Król M, Botta B, Szczylik C. The Therapeutic Aspects of the Endocannabinoid System (ECS) for Cancer and their Development: From Nature to Laboratory. Curr Pharm Des. 2016;22(12):1756-1766
8. Alger BE. Getting high on the endocannabinoid system. Cerebrum. 2013;2013:14. Published 2013 Nov 1.
9. Di Marzo V, Piscitelli F. The Endocannabinoid System and its Modulation by Phytocannabinoids. Neurotherapeutics. 2015 Oct;12(4):692-8.