Zalążki wellness pojawiły się już w starożytności. Ajuwerda, starożytna medycyna chińska, czy profilaktyka w medycynie Hipokratesa były pierwszymi przykładami holistycznego podejścia do zdrowia, które nie oznaczało tylko i wyłącznie nie bycia chorym. Już setki i tysiące lat przed naszą erą ludzie dążyli do stworzenia harmonii między ciałem, umysłem i duchem, osiągnięcia równowagi, która wpływa nie tylko na zdrowie, ale też samopoczucie. Odkrywali, że to, co jemy, czym się otaczamy i jak dbamy o ducha, ma ogromny wpływ na nas samych. Jak zatem dziś rozumiemy pojęcie wellness? Co może nam dać życie zgodne z tą filozofią i jak wprowadzić w naszą codzienność zasady zgodne z wellness?

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Czym jest wellness?
2. Czy wellness różni się od pojęć takich jak well-being i zdrowie?
3. Z jakich wymiarów składa się wellness?
4. Jak dbać o wellness?
5. Jakie korzyści możesz czerpać z wellness?

Co to jest wellness? 

Według Oxford English Dictionary samo słowo “wellness” zostało po raz pierwszy użyte już w latach pięćdziesiątych XVII wieku. Miało oznaczać przeciwieństwo słowa “illness” (choroba) lub “stan dobrego samopoczucia czy dobrego zdrowia”.

Definicje wellness pokazują, że termin ten jest mocno związany z zainteresowaniami człowieka dotyczącymi zdrowia emocjonalnego i fizycznego. Często podkreśla się, że wellness to proces, który trwa – jest ciągły i wiąże się z wyborami dokonywanymi przez nas codziennie w wielu wymiarach, m.in. ciała, umysłu czy ducha, które prowadzą w kierunku zdrowszego stylu życia. 

Najczęściej przywoływaną definicją jest ta Global Wellness Institute:

Wellness to aktywne dążenie do aktywności, wyborów i stylu życia, które prowadzą do stanu holistycznego zdrowia.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dodaje, że w centrum uwagi wellness znajdują się dwie kwestie. Pierwsza to realizacja pełnego potencjału jednostki pod względem fizycznym, psychicznym, społecznym, duchowym i ekonomicznym, a druga to spełnienie oczekiwań związanych z pełnioną rolą w rodzinie, społeczności, miejscu kultu czy miejscu pracy. 

Tak więc, wszelkie nasze aktywne, indywidualne dążenia do tego, by w pełni realizować nasz potencjał, możemy uznać za wellness, nie jest on jednak wolny od wpływu naszego otoczenia. 

Dobra wiadomość jest taka, że to my mamy największy wpływ na to, by żyć zgodnie z filozofią wellness.

Wellness jako filozofia życia 

Często mylimy wellness z pojęciami takimi jak zdrowie, dobre samopoczucie i szczęście. Chociaż niewątpliwie wszystkie wiążą się ze sobą, istnieje jeden zasadniczy wyróżnik. Wellness nie odnosi się do statycznego stanu bycia – bycia szczęśliwym, zdrowym, dobrego samopoczucia. Jest to aktywny proces i filozofia życia, w której jesteśmy świadomi dokonywania wyborów, które prowadzą nas do optymalnego, holistycznego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Wellness a well-being

Wellness kojarzy nam się z dobrym samopoczuciem, tymczasem samopoczucie jako stan, który ma w dużej mierze wymiar psychiczny i emocjonalny to nasz well-being. Oprócz intencyjności i ciągłości, wellness wiąże się bardzo ściśle z wymiarem fizycznym naszego samopoczucia i wyborem zdrowego trybu życia. Wellness bardzo często odnosi się do całej branży związanej z utrzymywaniem dobrego stylu życia (np. ośrodki SPA i wellness), natomiast well-being służy do określania szczęścia i samopoczucia jednostek. I szczęście jest tutaj bardzo istotne – wellness bezpośrednio nie łączy się ze stanem subiektywnej oceny, gdzie decydujemy czy “jestem szczęśliwa_y”.

Po więcej informacji o well-being sięgnij do naszego artykułu: “Dobrostan, czyli well-being. Jak o niego dbać?”

Wellness a zdrowie

Przypomnijmy sobie w tym miejscu, że wellness ma korzenie m.in. w starożytnej medycynie chińskiej, a definicja określa go jako dążenie do stanu holistycznego zdrowia. Wellness zatem ściśle łączy się z samym pojęciem zdrowia, które Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje jako “stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrego samopoczucia, a nie tylko brak choroby lub niedomagania”. Tutaj znów czynnikiem wyróżniającym wellness jest sprawczość człowieka i jego dążenie do zmian stylu życia na lepszy i zdrowszy.

Wellness jest wielowymiarowy

Wellness składa się z wielu wymiarów – podstawowe modele zawierają ich sześć, a te bardziej złożone wymieniają nawet do 12 różnych obszarów. Dość podstawowy model, który prezentujemy tutaj składa się z najczęściej pojawiających się sześciu wymiarów wellness: 

• Fizyczny: to przede wszystkim dbanie o regularną aktywność fizyczną, zdrowe odżywiania, dobry sen, ale też unikanie szkodliwych substancji, np. alkoholu czy papierosów, dotyczy też dbania o zdrowie poprzez regularne badania i profilaktykę.
• Intelektualny: dotyczy otwartości na nowe pomysły, stymulowania własnej kreatywności, chęci rozwoju i nauki, pobudzania własnego mózgu do pracy i podejmowanie wyzwań intelektualnych.
• Emocjonalny: to świadomość, akceptacja i wyrażanie własnych uczuć oraz stopień, w jakim czujemy się pozytywnie, gdy myślimy o sobie i swoim życiu.
• Duchowy: jest to poszukiwanie sensu i celu ludzkiej egzystencji, polegające na podążaniu za swoimi przekonaniami, zasadami i wartościami, które nadają sens i cel życiu. 
• Społeczny: jest związany z tym, jak wspieramy naszą społeczność i jak na nią wpływamy, odnosi się także do wzmacniania relacji osobistych, budowania przyjaźni, rozwoju umiejętności komunikacyjnych, zdolności do intymności.
• Środowiskowy: to nauka jak wspierać świat, żeby stał się lepszym miejscem i środowiskiem do życia oraz życie w harmonii z naturą i całą planetą.

Innymi, często wymienianymi wymiarami wellness są: wymiar zawodowy, dotyczący przede wszystkim spełnienia w pracy i związanego z nią rozwoju oraz ekonomiczny, który wiąże się z satysfakcją ze swoich finansów oraz ich wzrostem.  

Jak dbać o wellness? 

Nic nie dzieje się samo – wellness to wybór dobrego stylu życia i podejmowanie codziennie decyzji, które przybliżają nas do realizacji naszego potencjału i czucia się dobrze ze sobą i swoim otoczeniem. Co możesz zrobić dla swojego wellness?

Postaw na zdrową dietę 

Już Hipokrates mawiał:

Twoje pożywienie powinno być lekarstwem, a twoje lekarstwo powinno być pożywieniem.

Co to oznacza? Nasze wybory żywieniowe wpływają na zdrowie i samopoczucie, ale mogą też wspierać organizm w radzeniu sobie ze stresem, zmęczeniem czy infekcjami. 

Kilka przykładów produktów bogatych w dobroczynne składniki wspierające nasze zdrowie:

• brokuły (ale też inne zielone warzywa) – są prawdziwą skarbnicą witamin i minerałów, zawierają m.in. witaminy C, A, K, B9, potas, fosfor, selen, ale mogą również spowalniać proces starzenia się i wspomagać zdrowe funkcjonowanie mózgu i tkanki nerwowej,
• banany – dzięki zawartości potasu mogą poprawiać funkcjonowanie nerek i wspierać organizm w regulacji ciśnienia krwi, występujący w nich błonnik może natomiast wspierać zdrowe działanie układu pokarmowego,
• cytrusy – są bogatym źródłem witaminy C, dzięki czemu wspierają nasz układ odpornościowy, a także dzięki bogactwu flawonoidów działają przeciwzapalnie i mogą chronić nasz mózg przed chorobami neurologicznymi takimi jak Alzheimer i Parkinson, kilka badań na starszych osobach wykazało również, że soki cytrusowe mogą poprawić funkcjonowanie mózgu.

Jak w takim razie się odżywiać? Nie ma złotego środka, bo każdy organizm jest inny, ale zacznij od kilku podstaw:

1. Bazuj na piramidzie zdrowego żywienia, u której podstawy (oprócz ćwiczeń fizycznych, o których opowiemy później) są warzywa i owoce oraz woda. 
2. Ograniczaj sól i cukier, staraj się je zastępować zdrowszymi zamiennikami, np. ziołami, miodem. 
3. Unikaj wysoko przetworzonych produktów. 
4. Ograniczaj potrawy z głębokiego tłuszczu, ale pamiętaj o włączeniu do diety dobrych tłuszczów roślinnych.
5. Jedz regularnie mniejsze porcje.

Nie zapominaj o aktywności fizycznej 

U podstaw nowej piramidy żywienia nie bez powodu znalazła się aktywność fizyczna. Powinniśmy być w ruchu co najmniej 30-45 min dziennie. Pamiętaj jednak, że ćwiczenia fizyczne nie muszą być równoznaczne z codziennymi wizytami na siłowni, równie dobrze możesz je zastąpić tańcem, jogą czy długim spacerem. 

Ruch wspiera także równowagę naszego organizmu, pozwala się lepiej relaksować i utrzymywać prawidłowe krążenie, a do tego pobudza produkcję endorfin, czyli hormonów szczęścia!

Naucz się relaksacji i medytacji 

Medytacja to praktyka, która ma na celu uspokojenie umysłu i zwiększenie świadomości nas samych, ale też naszego otoczenia. Pomaga w koncentracji, zmniejsza poziom stresu i pozytywnie wpływa na jakość snu. Podstawą medytacji jest uświadamianie sobie teraźniejszości, dlatego też jedną z technik dla początkujących jest obserwacja czy liczenie oddechów. 

Spróbuj naszej medytacji, prowadzonej przez Patrycję Pruchnik, żeby zacząć regularną praktykę: 

Oprócz medytacji w znalezieniu spokoju ducha może pomóc klasyczny relaks, nauczanie się odpuszczania, gdy ilość obowiązków i zadań nas przytłacza, robienie sobie małych przyjemności jak długa kąpiel przy świecach czy celebrowanie chwil z najbliższymi.

W osiągnięciu stanu odprężenia może wspierać Cię także olejek CBD, który wpływa na nasz układ endokannabinoidowy, odpowiedzialny za homeostazę (równowagę) organizmu, w tym regulację nastroju i poziomu stresu. 

Więcej o tym, jak olejek może wpływać na Twoje poczucie relaksacji dowiesz się z naszego artykułu: Samopoczucie po CBD – czy olejek wpływa na nastrój?

15% rabatu na Twoje pierwsze zamówienie!

Zapisz się do naszego newslettera i odbierz 15% rabatu na swoje pierwsze zamówienie. Zyskaj dostęp do wartościowych treści, wiedzy ekspertów i najlepszych ofert.

Zatroszcz się o swoje ciało

Troska o ciało nie musi ograniczać się do ćwiczeń fizycznych czy zdrowego odżywiania, to również szereg zewnętrznych zabiegów na ciało, które oprócz widocznych efektów regeneracji czy odmłodzenia skóry, pomogą Ci się odprężyć.

Jak troszczyć się o ciało? Oto przegląd kilku wskazówek, co możesz zrobić, żeby Twoje ciało Ci podziękowało:

• stosuj zabiegi na ciało, które możesz wykonywać samodzielnie każdego dnia, np. szczotkowanie na sucho, które m.in. poprawia krążenie krwi, pobudza układ limfatyczny i sprzyja redukcji cellulitu
• pójdź na masaż, który może być zarówno ukojeniem dla ducha (pomyśl tylko o rytuale z użyciem czekolady!), ale też dla ciała, szczególnie kiedy zmagasz się z bólem mięśni, przetestuj też masaż twarzy Kobido, którego działanie przypomina lifting – z tym, że jest całkowicie naturalny i bezpieczny 
• weź kąpiel, najlepiej z solą i olejkami eterycznymi, które ukoją zmysły, rozluźnią napięcie w mięśniach, pobudzą krążenie i pozwolą Ci się zrelaksować
• wybierz się do SPA i skorzystaj z zabiegów na ciało opracowanych przez profesjonalistów i dopasowanych do Twoich potrzeb

Pielęgnuj relacje

Nie tylko otaczaj się wartościowymi osobami, które motywują Cię do zmian na lepsze, ale także staraj się dbać o najbliższych i tworzyć dla Was jak najlepsze środowisko do wspólnego życia. Rozmowa, wspólne aktywności, dotyk czy uśmiech drugiej osoby mają ogromny wpływ na nasze samopoczucie i spełnienie. 

Zatroszcz się o swój umysł 

Umysł nie jest naczyniem, które należy napełnić, lecz ogniem, który należy rozpalić

– Plutarch

Twój umysł i intelekt potrzebują treningu, żeby rosnąć, ale gdy będziesz pamiętał_a o tym, by go pielęgnować, odkryjesz, że pasje, otwartość na doświadczenia i naukę mogą być czymś, co napędza do życia i sprawia, że czujesz się lepiej.  

Co robić, by trenować umysł i rozwijać intelekt? Spróbuj:

• otworzyć się na nowe doświadczenia 
• regularnie czytać
• spędzać czas z osobami, które Cię inspirują
• zacząć uczyć się nowego języka
• znaleźć nowe hobby, np. gra na instrumencie

Pamiętaj o planecie

Nasze środowisko życia to Ziemia. Pamiętaj, by nie tylko być blisko natury i z niej czerpać, ale także troszczyć się o nią i sprawiać, aby służyła nam jak najdłużej. Spacer w lesie, kąpiel w gorących źródłach, spacer po plaży – każda z tych aktywności blisko natury może pozytywnie wpływać na Twoje zdrowie i samopoczucie, jednak chcąc korzystać z dobrodziejstw natury, trzeba ją szanować. Unikanie kupowania produktów spożywczych zapakowanych w nadmiar plastiku, zbieranie śmieci podczas spaceru w lesie czy oszczędne zużycie wody to drobne aktywności, które bez dużego wysiłku możesz włączyć do swoich codziennych zwyczajów.

Co zyskujemy dzięki wellness? 

Żyjąc zgodnie z filozofią wellness dążymy do tego, by czuć się dobrze we własnym ciele i realizować pełnię swojego potencjału. Wszystkie części składowe wellness wpływają na stan naszego ciała, umysłu i ducha oraz są drogowskazem, przypominającym jakie aspekty naszego życia powinniśmy zaopiekować, by żyć w harmonii ze sobą, innymi ludźmi i środowiskiem oraz móc osiągnąć stan zdrowia i dobrego samopoczucia. 

Wellness możemy podziękować za to, że stawia nas, nasze zdrowie i samopoczucie w centrum i popycha nas, byśmy dbali o siebie każdego dnia, bez wyjątków.  

A w jakiej kondycji jest Twoje wellness? 

Bibliografia:

1. Goldberg R, Boss RW, Chan L, et al. Burnout and its correlates in emergency physicians: four years’ experience with a wellness booth. Acad Emerg Med. 1996;3(12):1156–64.
2. Lebensohn P, Dodds S, Benn R, et al. Resident wellness behaviors: relationship to stress, depression, and burnout. Fam Med. 2013;45(8):541–9.
3. World Health Organization. Health Promotion Glossary Update. 2006. Dostęp: https://www.who.int/healthpromotion/about/HPR%20Glossary_New%20Terms.pdf
4. Global Wellness Institute, dostęp: https://globalwellnessinstitute.org/
5. Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19–22 1946.
6. National Wellness Institute. The Six Dimensions of Wellness Model, dostęp: https://cdn.ymaws.com/members.nationalwellness.org/resource/resmgr/pdfs/sixdimensionsfactsheet.pdf?_ga=2.54094248.1847587632.1645100437-1715873955.1644926569
7. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/piramida-zdrowego-zywienia-i-aktywnosci-fizycznej-dla-osob-doroslych-2/
8. Kerri-Ann Jennings, 7 Reasons to Eat More Citrus Fruits, dostęp: https://www.healthline.com/nutrition/citrus-fruit-benefits#TOC_TITLE_HDR_2
9. Ansley Hill, Top 14 Health Benefits of Broccoli, dostęp: https://www.healthline.com/nutrition/benefits-of-broccoli
10. Adda Bjarnadottir, 11 Evidence-Based Health Benefits of Bananas, dostęp: https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-benefits-of-bananas